مهاجر

معرفی کلی

این کتاب که توسط استاد، علی ربانی گلپایگانی به صورت درس نامه تدوین شده است، شامل 57 درس است و نویسنده در 6 بخش به معرفی فرقه ها و مذاهب اسلامی پرداخته است و بیشترین تمرکز ایشان بر روی فرقه های کلامی پدید آمده در دین اسلام است.

چاپ نخستین این کتاب توسط انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی در  سال 1381 در 1500 نسخه صورت گرفته است که در سال های متمادی این کتاب به چاپ ششم در سال 1390 رسیده است.

بخش های کتاب

همانطور که بیان شد این کتاب از 6 بخش و 57 درس تشکیل شده است که هر درس به تفکیک بخش های آن عبارتند از :

بخش اول ) کلیات

درس 1) علم ملل و نحل چیست؟

درس 2) حدیث هفتاد و سه فرقه

درس 3) فرق و مذاهب کلامی

درس 4) نخستین اختلافات[1]

درس 5) روش سلف در عقاید

 

بخش دوم) فرقه های شیعه

درس 6) دربار? اصطلاح شیعه

درس 7) افسان? عبدالله سباء

درس 8) تحولات سیاسی و اجتماعی در تاریخ شیعه[2]

درس 9) فرقه های شیعه

درس 10) اسماعیلیه و انشعابات آن

درس 11) اصول عقاید، آثار علمی و دانشمندان اسماعیلیه

درس 12) فاطمیان و قرامطه

درس 13) فرقه های دیگر اسماعیلیان

درس 14) تاریخ پیدایش زیدیه و عقاید زید بن علی

درس 15) زیدیه و امامت

درس 16) فرقه های زیدیه

درس 17) عقاید کلامی و دانشمندان زیدیه

درس 18) رهبران قیام و شهادت

درس 19) شیعه اثنی عشری

درس 20) مذهب امامیه و روش بحث در عقاید

درس 21) مشاهیر متکلمان امامیه (قرن 2-5)

درس 22) مشاهیر متکلمان امامیه (قرن 5-8)

 

 

بخش سوم) فرقه های اهل سنت

درس 23) درباره اصطلاح اهل سنت

درس 24) اهل حدیث و حنبلیه

درس 25) مذهب سلفیه

درس 26) پیشوای مذهب اشعریه

درس 27) روش کلامی اشعری و نوآوری او

درس 28) تحولات در مذهب اشعری و عقل گرایان شیعه

درس 29) مشاهیر متکلمان اشعری

درس 30) موسس مذهب ماتریدیه

درس 31) روش ماتریدی در علم کلام

درس 32) مقایسه آرای ماتریدی با عدلیه و اشعریه

درس 33) عقاید کلامی ماتریدی

درس 34) مشاهیر متکلمان ماتریدیه

 

بخش چهارم) دیگر مذاهب و فرق اسلامی

درس 35) فرقه قدریه

درس 36) تاریخ ظهور و موسس مذهب معتزله

درس 37) اصول مذهب معتزله

درس 38) تحولات تاریخی در مذهب معتزله

درس 39) فرقه مرجئه

درس 40) فرق خوارج

درس 41) فرقه اباضیه

درس 42) جهمیه

درس 43) ضراریه، نجاریه و کرامیه

 

بخش پنجم) فرقه های از غلات

درس 44) غلو و غالیان

درس 45) فرقه های دروزی

درس 46) فرقه های نصیریه

درس 47) فرقه های اهل حق

درس 48) فرقه شیخیه و کشفیه

درس 49) مسلک بابیه و بهائیه

درس 50) قادیانیه یا احمدیه

 

بخش ششم) تبیین پاره ای از اصطلاحات

درس 51) حشویه و رافضه

درس 52) عدلیه

درس 53) تفویض و مفوضه

درس 54) تاویل و مووله

درس 55)صفاتیه و معطله

درس 56) مشبهه و مجسمه

درس 57) تفضیلیه و وعیدیه

 

امتیازات کتاب

از جمله امتیازات این کتاب می توان موارد زیر را نام برد:

1.       درسنامه ای و آموزشی بودن کتاب یکی از ویژگی های این کتاب است که در نوع خود منحصر به فرد بوده و نمی توان نمون? آن را در این موضوع یافت.

2.      نوشتار ساده این کتاب و روانی آن، یکی دیگر از محسنات این کتاب است.

3.      حجم مناسب هر درس برای آموزش

4.      و در نهایت استنادات قوی این کتاب برای مطالبی است که ایشان در کتاب آورده است.

 

سخن پایانی

نویسند? این کتاب از 146 منبع فارسی و عربی برای تدوین این کتاب بهره برده است.